Sık Görülen Karaciğer Hastalıkları
Karaciğerin kendini birçok hastalıktan sonra yenileyebilecek dikkate değer bir kapasitesi vardır. Fakat bazı durumlarda, karaciğer geri dönülemez bir biçimde zarar görür. Bu, kalıtsal anormalliklerin, aşırı alkol ve ilaç kullanımı, kanser ya da hepatite sebep olan bulaşıcı virüslerin sonucunda olabilir. Karaciğerin sertleşerek küçülmesi ve üzerinde irili ufaklı şişliklerin oluşmasına siroz adı verilir. Karaciğer sirozu, kanama, sarılık, karında su toplanması (asit), enfeksiyon ve toksik atıkların birikmesi ile koma gibi ölümcül sonuçlara yol açabilir.
Bu noktada hayat kurtarıcı tek seçenek hastalıklı karaciğerin alınıp yerine sağlıklı bir karaciğer nakletmektir. Ancak bu şekilde yapılan organ nakli ile hastanın hayatı kurtulabilir.
Karaciğer hastalığı:
- Sarılık
- Karında su toplanması
- Kanama
- Bilinç bulanıklığı-koma ile seyreder.
Karaciğer hastalığının en belirgin özelliklerinden biri sarılıktır ( gözlerin ve derinin sararması). Sarılığa kanda fazla miktarda safra ürünlerinin birikmesi sebep olur.
- Koyu renkli idrar
- Bilinç bulanıklığı veya koma
- Kan kusma
- Vücutta kolayca morluklar oluşması ve kanamaya eğilim
- Gri ya da kil rengi dışkılar
- Karında su toplanması (asit)
- Aşırı halsizlik
- Uykuya eğilimlilerde titreme karaciğer hastalığının belirtileridir.
Hepatit
İki tip Hepatit vardır:
- Akut hepatit - yeni Hepatit başlangıcı anlamına gelir
- Kronik hepatit - Hepatit'in 6 aydan fazla süredir mevcut olduğu anlamına gelir
Akut hepatit nedir?
Akut hepatit, karaciğer hücresinin hasarına ve tahribine yol açan karaciğer enflamasyonudur. Akut hepatit oldukça yaygındır: Gelişmiş ülkelerde her yıl 4000 kişiden birinde akut hepatit ortaya çıkarken, bu sayı gelişmekte olan ülkelerde 5 kat daha fazla olabilir.
Akut hepatit en yaygın nedenleri şunlardır:
- Virüs enfeksiyonu (viral hepatit A, B, C, D veya E)
- İlaç doz aşımı (asetaminofen, parasetamol gibi)
- Kimyasal maddelere maruz kalmak (kuru temizlik kimyasalları ve bazı yabani mantarlar)
Akup hepatit semptomları
Akut hepatit genellikle grip benzeri semptomlarla başlar. Akut hepatitin en yaygın semptomları aşağıda verilmektedir. Bununla birlikte, her birey sarılık, bulantı, kusma, iştah kaybı, ateş, sağ üst karın bölgesinde hassasiyet, kas ağrısı, eklem ağrısı ve ciltte kaşıntılı kızarık ürtiker gibi farklı semptomlar yaşayabilir.
Akut hepatit semptomları diğer hastalıklara veya tıbbi sorunlara benzeyebilir. Doğru zamanda tanı için bir hekime başvurulmalıdır.
Akut hepatit tanısı
Tam tıbbi geçmiş ve tıbbi tetkiklerin yanı sıra, akut hepatitin tanı prosedürleri aşağıdakileri içerir;
- Virüs saptamaya yönelik spesifik laboratuar testleri,
- Karaciğer fonksiyonu testleri.
Akut hepatit tedavisi
Akut hepatit tedavisi, hastalığın sebebi, şiddeti; sağlık durumunuz ve karaciğer hastalığına dair bir tıbbi öykü varlığına dayanarak hekiminiz tarafından belirlenecektir.
Genelde, birçok insan tedavi olmadan iyileşir. Şiddetli akut hepatit hastanede kalmayı gerektirebilir. Akut viral hepatit geçirmiş olan kişiler, Hepatit B veya C enfeksiyonu durumunda hastalığın kronik taşıyıcıları haline gelebilir.
Kronik hepatit nedir?
Karaciğer daha fazla hasar ve enflamasyon taşımaya devam ettiğinden bazı kişiler akut hepatiti tamamen atlatamaz ve kronik hepatit geliştirebilir. Semptomların altı aydan fazla sürmesi durumunda, hepatit kronik kabul edilir. Kronik hepatit yıllarca sürebilir.
Farklı kronik hepatit biçimleri
Alkole bağlı kronik hepatit - yoğun alkol kullanımından kaynaklanan sürekli karaciğer hasarı.
Kronik aktif hepatit - karaciğer hücrelerinin siroza yol açabilecek nitelikteki agresif enflamasyonu
Kronik persistan hepatit - karaciğerin, genellikle siroza yol açmayan daha hafif kronik enflamasyonu.
Kronik hepatit nedenleri nelerdir?
Bazı virüsler ve ilaçlar, kimi insanlarda kronik hepatite yol açarken, bazılarında açmayabilir.
Kronik hepatitin yaygın sebepler şunlardır:
- Viral hepatit
- Yoğun alkol kullanımı
- Otoimmün bozukluk (vücudun kendi dokularına saldırısı)
- Tuberkuloz için olanlar başta olmak üzere bazı ilaçlara reaksiyon.
- Metabolik bozukluklar (Hemokromatoz veya Wilson Hastalığı gibi)
Kronik hepatit semptomları
Kronik hepatit semptomları genellikle hafiftir. Karaciğer hasarı devam etse de, progresyonu genelde yavaş olur. Bazı bireylerde hiç semptom görülmezken, bazılarında aşağıdakiler gözlenebilir: Hasta hissetmek, iştah kaybı, yorgunluk, düşük ateş, üst karın ağrısı, sarılık, kronik karaciğer hastalığı semptomları (dalak büyümesi, ciltte örümcek benzeri kan damarları ve karında sıvı birikmesi).
Kronik hepatit semptomları diğer hastalıklara veya tıbbi sorunlara benzeyebilir. Tanı için bir hekime danışılmalıdır.
Kronik hepatit tanısı
Tam tıbbi geçmiş ve tıbbi tetkiklerin yanı sıra, kronik hepatitin tanı prosedürleri aşağıdakileri içerir;
- Spesifik virüslere yönelik laboratuar testleri,
- Karaciğer fonksiyon testleri veya
- Enflamasyon, skarlaşma, siroz ve altta yatan sebebin şiddetini belirlemek üzere karaciğer biyopsisi
Kronik hepatit tedavisi
Kronik hepatit tedavisi, hastalığın sebebi, şiddeti; sağlık durumunuz ve karaciğer hastalığına dair bir tıbbi öykü varlığına dayanarak hekiminiz tarafından belirlenecektir. Tedavinin amacı, karaciğer hasarını sonlandırmak ve semptomları yatıştırmaktır.
Kronik hepatit tedavisi aşağıdakilerden bir veya birden fazlasını içerebilir:
1. Antiviral Ajanlar
Karaciğer enflamasyonu, Hepatit B veya C kaynaklı ise enjektabl antiviral ilaç olan interferon-alfa ile durdurulabilir. Ayrıca, Hepatit B'de lamivudin veya adefovir gibi oral antiviral ajanlar da kullanılabilirken, Hepatit C'de ribavirin kullanılır.
2. Kortikosteroidler
Otoimmün bozukluğun neden olduğu kronik karaciğer hastalığının tedavisinde kortikosteroidler kullanılabilir. Enflamasyon baskılanır ancak karaciğerin fibrozisi (skarlaşması) devam edebilir.
3. Bazı ilaçların bırakılması
Kronik Hepatit, bazı ilaçlardan kaynaklandığında, bu ilaçların bırakılması genellikle semptomları ortadan kaldırır.
4. Alkolün bırakılması
Bu durum, alkole bağlı kronik karaciğer hastalığında temel iken, Hepatit C ve karaciğerin diğer kronik hastalıklarında da son derece tavsiye edilir.
Viral hepatitin yayılmasının önlenmesi
Uygun hijyen, Hepatit de dahil olmak üzere birçok hastalığın yayılmasının önlenmesinde temeldir. Diğer ihtiyati önlemler ise şunlardır:
- Aşılama
Yeni yürümeye başlayan çocuklara, bağışıklık kazandırma programı dahilinde bir Hepatit B aşısı rutin olarak uygulanmaktadır. Hepatit A aşısı ise, seyahat sırasında hastalığı kapma riski altında bulunan kişilerde uygulanır. (Halihazırda hepatit C, D veya E için aşı mevcut değildir.) - Kan nakli
Nakil sırasında enfeksiyon riskini azaltmak için, kan ürünleri Hepatit B, C ve HIV yönünden rutin olarak taranmaktadır. - Antikor hazırlama
Bir kişinin Hepatit B'ye maruz kalmış olması durumunda, kişinin hastalığı kapmasını önlemek üzere bir antikor preparatı uygulanabilir.
Özellikle aşağıda verilen durumlardaki kişiler hepatit B ve C bulaşması açısından daha yüksek risk altındadırlar
- Güvenli olmayan Kan Nakli,
- Ailede Hepatit B veya Hepatit C varlığı,
- Cerrahi prosedürler veya diş müdahaleleri,
- Damardan yapılan intravenöz ilaç kullanımı,
- Korunmasız cinsel maruziyet,
- Diyaliz,
- Tıbbi personel veya yardımcı hekimlik personeli.