Karaciğer Transplantasyonu (Karaciğer Nakli)
Size veya bir yakınınıza doktorlar tarafından karaciğer nakli gerektiği söylendikten sonra önünüzde iki yol vardır:
- Kadavradan Karaciğer Nakli
- Canlı Vericili Karaciğer Nakli
1. Kadavradan karaciğer nakli
Trafik kazası, beyin kanaması, beyin tümörü veya kalp krizi sonrası beyin ölümü gelişen kişilerin ailelerinin organlarını bağışlaması sonrası gerçekleşebilir. Yapılan incelemeler organ veren hastanın herhangi bir bulaşıcı hastalık, kanser veya karaciğer hastalığına sahip olmadığını göstermelidir. Uygun şartlarda çıkartılan ve özel koruma sıvılarında korunan karaciğerin ölen kişiden alındıktan sonra en geç 24 saat içinde takılması gerekmektedir. Maalesef ülkemizde kadavradan organ bağışı son derece az olduğu için uzun bekleme listeleri vardır.
Kadavra organ bekleme listesinde iseniz size 24 saat ulaşılabilecek telefonunuzu (tercihen cep telefonu) yanınızdan ayırmamalısınız. Ayrıca ameliyat için gerekli kan vereceklerin listesi de sürekli yanınızda olmalıdır.
2. Canlı vericiden karaciğer nakli
Karaciğer hastalığı olan ve organ nakli ihtiyacı bulunan kişilerin akrabalarından alınan parça karaciğer ile gerçekleşen ameliyat biçimidir.
Anne, baba, kardeş, eş veya diğer yakın ve akrabaların gönüllü olması gerekir. Bu gönüllü kişide yapılan tüm testler kişinin karaciğerinin parçasını vermesinde bir sakınca olmadığını göstermesi gerekir. Bu testler iki yöndedir:
Birincisi; Organ bağışlayan kişinin herhangi bir zarar görmemesi için tüm sistemlere yapılan incelemeler. Kalp, akciğer, sindirim sistemi gibi tüm organlar ve ruhsal durum.
İkincisi; Karaciğere yönelik incelemeler. Bu incelemeler içinde karaciğerin haritası diyebileceğimiz tüm yapısal özelliklerine, atardamar, toplardamar ve safra yollarına bakılır.
Eğer tüm incelemeler uygunsa gönüllü kişinin organ bağışlamasında bir sakınca olmadığına karar verilir. Küçük çocuk hastalar için genellikle vericinin karaciğerinin sol yan kısmını, erişkin ya da büyük hastalar için vericinin karaciğerinin sağ yarısını almak gerekir.
Karaciğer vericileri için gerekli bilgiler
Sevdiğiniz birine iyilik yapabilmek, ona hastalığından kurtulma şansı vermek, onu hayata döndürmek çok güzel bir duygudur. Üstelik bunu kendi organınızın bir parçasını vererek sağlamanın mutluluğu hiçbir şey ile kıyaslanamaz.
Bu güzel duyguya rağmen karaciğerinizin bir parçasını vermek düşüncesi sizi ilk anda tedirgin edebilir. İlerdeki yaşamınızda kendi sağlığınızı nasıl etkileyebileceğine dair endişelere kapılabilirsiniz.
Unutmayınız ki karaciğeri veren kişinin karaciğeri ameliyattan hemen sonra hızla büyümeye başlar ve yaklaşık 3 ay sonra ameliyattan önceki eski büyüklüğüne ulaşır. Aynı şekilde karaciğer alıcısının aldığı parça da büyüyerek 3 ay içinde hastanın normal karaciğer boyutlarına ulaşır.
Karaciğerinizin bir parçasını bağışlamaya karar verdiğinizde öncelikle sizin sağlığınızın zarar görmemesi için çok ayrıntılı incelemeler yapılacaktır. Bu incelemeler sırasında size zarar verebilecek en ufak bir şüphe duyulursa organ bağışınız kabul edilmeyecek, durum size ve yakınınıza bildirilecektir. Bundan sonra yapılması gereken yeni bir gönüllü donör bulunması olacaktır.
Karaciğer vericisine yapılan tetkikler
- Tüm kan ve idrar testleri
- Tümör markerleri (belirleyicileri)
- Karaciğer testleri
- Viral hepatit testleri
- Bulaşıcı hastalık (AIDS vb...gibi) testleri
- Akciğer grafisi
- Kalp grafisi, gerekirse ekokardiografi
- Karın ultrasonu
- Karaciğer damarları için doppler ultrason
- Karaciğer hacmi için spiral tomografi
- Safra yolları için magnetik rezonans kolanjiografi
- Karaciğer damarları için anjiografi (gerekirse)
Karaciğer bağışlamanız için alt sınır 18 üst sınır 60 yaştır. Bu konuda bir kesinlik olmamakla beraber 60 yaş üzerinde görülen problemler bu ameliyata engel teşkil edebilir. Karaciğer nakli yapılabilmesi için gerekli ilk şart kan grubu uyumudur.
| Kan Grubu | Hangi Kan Grubundan Alabilir | Hangi Kan Grubuna Verebilir |
| 0 | 0 | 0-A-B-AB |
| A | 0-A | A-AB |
| B | 0-B | B-AB |
| AB | 0-A-B-AB | AB |
* Rh faktörü organ naklinde önem taşımaz.
* Bazı özel durumlarda ve küçük bebeklerde kan grubu uyumu olmadan da karaciğer nakli gerçekleştirilebilir.
