Kadavradan karaciğer nakli cerrahi tekniğinin esasları 25-30 yıl önceye dayanır. Cerrahi teknik, geçen yıllar içinde iyice geliştirilmiş ve başarı oranlan artmış, komplikasyonlar azalmıştır. Yine de oldukça zor bir ameliyat olup ortalama 6 -12 saat arası sürer.

Hasta karaciğer tamamı ile çıkarılıp yerine sağlam karaciğer konulur. Basit gibi görünse de çok kanamalı geçebilen bu ameliyat için genellikle 1 veya 2 cerrah, 3 cerrahi asistanı, 3 hemşire ve 2 anestezi uzmanı ile asistan, hemşire ve teknisyenler gerekir,

Hasta karaciğer dört ana kan damarından kesilmeli; karaciğerden bağırsaklara taşıyan ve safra kanalı olarak bilinen tüp bağırsak ayrılmalıdır. Yeni karaciğer daha sonra yerine yerleştirilir ve ameliyatın tamamlanması için ana kan damarlarıyla safra kanalı yeniden birleştirilir.

Canlı karaciğer nakli ise son yıllarda uygulanmaya başlamış ve son 10 yıl hızla yaygınlaşmıştır. Bu ameliyatta karaciğeri çıkaran ve karaciğeri takan iki ekip genellikle beraber ve aynı anda çalışır. Akrabadan alınan karaciğer parçası alıcının karın ana toplardamarı (vena cava] korunarak çıkartılan hasta karaciğerinin yerine yerleştirilir. Cerrahi teknik olarak kadavra ameliyatlarından çok daha zor bir tekniktir. Daha büyük ekip gerektirir. En az 2 cerrah, 4 cerrahi asistanı, 3 hemşire, 2 anestezi uzmanı, 2 anestezi asistanı, 4 anestezi hemşiresi ve teknisyeni ameliyat süresince çalışır. Ayrıca çok küçük olan atardamarın dikilmesi için mikrocerrahlar ve ameliyat boyunca yapılan ultrason incelemeleri için uzman radyologlarda gereklidir. Canlı karaciğer ameliyatı 8-16 saat arası sürer. Verici ameliyatı süresi ise 4-6 saattir.

Bu son aşamada bile donör organın uyumsuz olması veya başka komplikasyonlar nedeniyle ameliyat iptal edilebilir ya da ertelenebilir. Ameliyat çok zahmetlidir ve 6- 18 saat arası sürebilir.

T-Tüpün yerleştirilmesi ve safra boşaltımı

Cerrahınız, safra kanalına T-tüpü adı verilen küçük bir tüp bağlamayı gerekli görebilir. T-tüpü safranın vücudunuzdan dışarıya küçük bir torbaya boşalmasını sağlar. Böylece, rengi koyu altından koyu yeşile değişen renklerde olan safranın miktarı ölçülebilir. Bir T-tüpü takıldıktan sonra bir hafta-on gün, belki de daha uzun bir süre safra torbasına bağlı kalabilir. Genellikle onuncu gün çekilen T-tüpü filminde (T-kolanjiografi) darlık veya safra kaçağı yoksa T-tüpü bağlanır veya kapatılır. Yaranın iyileşmesi ve özel testlerin yapılabilmesi için genellikle 3-6 ay, bazen de daha uzun bir süre yerinde kalabilir.

T-tüpü deriye bir dikiş ile bağlanır ve tüp etrafındaki tampon kirlenir veya ıslanırsa değiştirilmesi gerekir. Size hastaneden çıkmadan T-tüpünün etrafındaki tamponu nasıl değiştirebileceğiniz gösterilecektir veya hastane ziyaretlerinizde bu işlem yapılacaktır.

Ameliyattan sonra yoğun bakım ünitesine alınacak ve respiratöre (solunum makinesi) bağlanacaksınız. Eğer herşey iyi giderse, 24-48 saat içinde solunum makinesi yavaş yavaş devreden çıkarılabilir, ancak gerekirse respiratörde daha uzun süreler kalabilirsiniz. T-tüpünün yanısıra, ameliyat sonrası dönemde karnınızda başka boşaltım tüpleri de olabilir. Bu tüpler karaciğerinizin etrafındaki sıvıları boşaltmakta kullanılır ve genellikle evinize gitmeden önce çıkarılır.

Yoğun bakımda birkaç gün geçirdikten sonra, eve gitmenize izin verilmeden önce büyük olasılıkla transplantasyon ünitesinde iki üç haftalık iyileşme döneminizi geçireceksiniz. Bu süre boyunca, yüksek ateş, ağrılar, sarılık, sıvı birikimi, ilaç yan etkileri ve artan karaciğer fonksiyonları gibi vücudun organı reddettiğine dair işaretler açısından izleneceksiniz. Bu ameliyat sonrası iyileşme dönemi, yoğun fiziksel ve zihinsel rehabilitasyonu kapsar ve bu dönemde göstereceğiniz çaba, en kısa zamanda tekrar ayağa kalkmanızda etkili olacaktır.

Karaciğer Biyopsileri

Transplantasyon ekibiniz, eğer gerekli görülürse, iyileşmenizi izleyebilmek için yeni karaciğerinizden doku örnekleri alabilir. Bu işleme biyopsi adı verilir ve genellikle organ reddinin, sarılığın, enfeksiyonun ve diğer olası sorunların kontrol edilmesi için uygulanır. Biyopsiler hastanede yatarak ya da poliklinikte yapılabilir. Biyopsiden önce karnınızın sağ tarafından bir uyuşturucu enjekte edilecektir (lokal anestezi). Daha sonra özel bir iğne ile (Hepafix) karaciğer dokusundan mikroskopla incelenmek üzere küçük bir örnek alınır. Bu prosedürden sonra en az bir saat boyunca yan yatmanız ve yaklaşık 4 saat boyunca yataktan çıkmamanız gerekir.

Hastahane sonrası poliklinik kontrolleri

Hastaneden çıkmanızdan sonraki ilk aylarda poliklinik izlemleri için haftada bir ya da iki kez transplantasyon ünitesine gelmeniz gereklidir. Bu poliklinik kontrollerinin amacı iyileşmenizi izlemek ve herhangi bir olası komplikasyonu teşhis etmektir. Her ziyaretinizde karaciğer fonksiyonunuz dikkatle değerlendirilecek ve muayeneden geçeceksiniz; böylelikle, herhangi bir enfeksiyon varsa belirlenebilecektir.

Bir kan örneği vermeniz istenecektir; böylece kanınızda dolaşan takrolimus (Prograf) ya da siklosporin (Neoral) düzeyleri ölçülebilecek ve buna göre ilaçlarınız belirlenecektir. Aşırı dozda ilaç alımı yüksek düzeyde bağışıklık baskılanmasına ve daha yüksek enfeksiyon riskine yol açabilir; düşük dozda alınması halinde ise nakledilen karaciğerinizin reddine neden olabilir. Enfeksiyon ve organ reddi riski azaldıkça, poliklinik kontrollerinizin sıklığı da düşecektir.

Bu izleme ziyaretlerinin amacı iyileşmenizi izlemek ve herhangi bir olası komplikasyonu teşhis etmektir.

• Kan testinin hemen öncesinde, Prograf ve Sandimmun ilaçlarınızı almayınız, çünkü bunlar sonuçlarınızı etkileyecektir.
• Her check-up ziyaretinize yanınızda ilaç listeniz ve bu kitapçığı getiriniz; böylece herhangi bir önemli bilgiyi not alabilirsiniz.